Διπολική Διαταραχή

Τι είναι η διπολική διαταραχή

Συναισθηματικές μεταπτώσεις με έντονη χαρά και αυξημένη δραστηριότητα  ή έντονη θλίψη και έλλειψη ενδιαφερόντων

Η διπολική διαταραχή (ΔΔ) ή παλαιότερα μανιοκατάθλιψη είναι μια ψυχική  νόσος που χαρακτηρίζεται από δραματικές αλλαγές στη διάθεση, την ενεργητικότητα και την ικανότητα ενός ατόμου να πραγματοποιεί τις καθημερινές του δραστηριότητες. Οι αλλαγές περιλαμβάνουν συναισθηματικές μεταπτώσεις με έντονη χαρά και αυξημένη δραστηριότητα  ή έντονη θλίψη και έλλειψη ενδιαφερόντων . Τα επεισόδια αυτά κάνουν την εμφάνισή τους αρκετές φορές μέσα στην πορεία του χρόνου και μπορεί να περιλαμβάνουν ψυχωτικού τύπου συμπτώματα σε μερικούς ασθενείς. Αν και τη διπολική διαταραχή θα την έχει κανείς για πάντα, τα συμπτώματά της μπορούν να περιοριστούν και να αντιμετωπιστούν, αν ο ασθενής απευθυνθεί στο γιατρό και ακολουθήσει το κατάλληλο για αυτόν θεραπευτικό σχήμα. Σε πολλές περιπτώσεις, η νόσος μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχημένα με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και ψυχοθεραπεία.

Οι τύποι της ΔΔ είναι οι εξής

ΔΔ τύπου Ι: H εμφάνιση τουλάχιστον ενός επεισοδίου μανίας και η πιθανότητα ενός επεισοδίου μείζονος κατάθλιψης στο αναμνηστικό του ατόμου.

ΔΔ τύπου ΙΙ: H εμφάνιση ενός τουλάχιστον μείζωνος καταθλιπτικού επεισοδίου και ενός επεισοδίου υπομανίας.

Κυκλοθυμική διαταραχή: Συμπτώματα υπομανίας ή κατάθλιψης για τουλάχιστον δύο χρόνια, που δεν αντιστοιχούν στην τυπική υπομανία ή κατάθλιψη.

Άλλοι τύποι: Αυτοί περιλαμβάνουν ΔΔ και σχετικές διαταραχές που προκαλούνται από συγκεκριμένα φάρμακα ή αλκοόλ ή άλλες παθήσεις.

Η ΔΔ εκδηλώνεται σε κάθε ηλικία, ωστόσο τυπικά η διάγνωση γίνεται στη νεαρή ενήλικη ζωή

Ποια είναι τα συμπτώματα της διαταραχής;

Το ίδιο το άτομο μπορεί να νιώθει πολύ αισιόδοξο, ωστόσο η οικογένειά του να αναγνωρίζει αυτά τα συμπτώματα ως υπερβολικά  και μπορεί να ανησυχήσει για ΔΔ

Τα άτομα που πάσχουν από ΔΔ βιώνουν περιόδους ασυνήθιστα έντονων συναισθημάτων, αλλαγών στις συνήθειες ύπνου και στο επίπεδο δραστηριότητας και συμπεριφοράς. Ο τρόπος με τον οποίο ένα άτομο αντιμετωπίζει τους άλλους και η διάθεση του κατά τις περιόδους αυτές είναι διαφορετική σε σχέση με την πάγια συμπεριφορά του.

Τα συμπτώματα για τα επεισόδια μανίας περιλαμβάνουν:

• Ευφορική (υπερβολικά ανεβασμένη) διάθεση
• Έντονη ενεργητικότητα
• Υπερδιέγερση
• Αϋπνία (κοιμάται ελάχιστα)
• Λογόρροια (γρήγορη ομιλία και πάνω σε διαφορετικά θέματα συζήτησης)
• Ευερεθιστότητα
• Υπερβολική αυτοπεποίθηση (αίσθηση ότι μπορεί να κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα)
• Υπερβολική, χωρίς αναστολές και επικίνδυνη συμπεριφορά (π.χ. να ξοδέψει πάρα πολλά χρήματα σε κάτι ή να έχει έντονη σεξουαλική δραστηριότητα)

Τα συμπτώματα για τα επεισόδια κατάθλιψης περιλαμβάνουν:

• Απελπισία, απόγνωση
• Καταθλιπτική διάθεση
• Έλλειψη ενέργειας
• Διαταραχή ύπνου (κύρια πρώιμη αφύπνιση)
• Ανηδονία
• Διαταραχές μνήμης
• Ανησυχία και άγχος
• Αδυναμία συγκέντρωσης
• Αδυναμία, καταβολή, κόπωση
• Αυξημένη ή μειωμένη λήψη τροφής
• Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονικές τάσεις

Κάποιες φορές ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα μανίας και κατάθλιψης ταυτόχρονα. Αυτό ονομάζεται επεισόδιο μικτού τύπου. Ενίοτε μπορεί να εκδηλώσει και εναλλαγές διάθεσης που είναι λιγότερο εμφανείς και έντονες. Κάποια άτομα που πάσχουν από ΔΔ εκδηλώνουν υπομανία, μια λιγότερο σοβαρή μορφή μανίας. Κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου επεισοδίου, το άτομο νιώθει πολύ καλά, πολύ παραγωγικό και λειτουργικό. Το ίδιο το άτομο μπορεί να νιώθει πολύ αισιόδοξο, ωστόσο η οικογένειά του να αναγνωρίζει αυτά τα συμπτώματα ως υπερβολικά  και μπορεί να ανησυχήσει για ΔΔ.

Τα συμπτώματα της ΔΔ είναι δυνατό να προκαλέσουν απρόβλεπτες αλλαγές στη διάθεση και στη συμπεριφορά, που οδηγούν σε αξιοσημείωτη εκδήλωση δυσφορίας και δυσκολίας στη ζωή.

Πώς γίνεται η διάγνωση

Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση, αλλά και αντιμετώπιση της ΔΔ θα εξασφαλίσει στον ασθενή μια καλύτερη ποιότητα ζωής, στην οποία θα μπορεί να είναι πολύ περισσότερο παραγωγικός.

Για μια σωστή διάγνωση απαιτείται ψυχιατρική εκτίμηση . Ο γιατρός θα πραγματοποιήσει τις απαραίτητες κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις για να διαπιστώσει αν υπάρχει κάποιο παθολογικό αίτιο που προκαλεί τα συμπτώματα της ΔΔ. Κατά την εξέταση και τη συνέντευξη θα γίνουν προσωπικές ερωτήσεις επάνω σε σκέψεις και συναισθήματα καθώς μπορεί να ζητηθεί και η συμπλήρωση κάποιου ερωτηματολογίου. Ένα καθημερινό ημερολόγιο, στο οποίο το άτομο με ΔΔ θα σημειώνει τη διάθεσή του και τι νοιώθει καθώς και πως κοιμήθηκε το προηγούμενο βράδυ μπορεί επίσης να χρειαστεί.

Επιπλοκές της ΔΔ

Αν η ΔΔ δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως και τα συμπτώματά της αμεληθούν μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα που ίσως επηρεάσουν τη ζωή ενός ασθενή σε διάφορα επίπεδα όπως το να οδηγηθεί σε:

• Μειωμένη καθημερινή λειτουργικότητα και κακή ποιότητα ζωής
• Καταχρήσεις (αλκοόλ, τοξικές ουσίες)
• Αυτοκτονία
• Νομικά ή οικονομικά προβλήματα
• Κακές διαπροσωπικές και οικογενειακές σχέσεις
• Μειωμένη απόδοση στην εργασία ή στην εκπαίδευση

Πολύ συχνά οι ασθενείς με ΔΔ πάσχουν ταυτόχρονα και από άλλες συναισθηματικές, αναπτυξιακές ή αγχώδεις διαταραχές όπως η διαταραχή άγχους, διαταραχή πρόσληψης τροφής, διαταραχή ελλειμματική προσοχής και υπερκινητικότητας,  ή άλλα παθολογικά προβλήματα όπως η καρδιαγγειακή νόσος, η θυρεοειδοπάθεια και η παχυσαρκία. Τα φαινόμενα αυτά είναι είτε επακόλουθα της νόσου, είτε της φαρμακευτικής αγωγής.