BLOG | Covid-19

Μαρία Χριστοπούλου
Ειδική Παθολόγος-Εντατικολόγος
As. Med. Advisor, ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ-ΛΙΛΛΥ

Διανύουμε τον έκτο μήνα της COVID-19 εποχής, και κανείς δεν ξέρει πότε θα την αφήσουμε πίσω μας.

Μόνο ότι κάθε μέρα, είναι μια άλλη μέρα ‘μάχης’ με τον SARS-Co2, σε πολλά μέτωπα.

Στο τέλος κάθε μίας τέτοιας μέρας, ο απολογισμός: Πόσα νέα κρούσματα, πόσοι διασωληνωμένοι, αν υπάρχουν θάνατοι. Αλλά και τι καινούριες θεραπείες γι’ αυτούς που αρρωσταίνουν, όπως επίσης και τί νεότερο για τα εμβόλια.

Όλοι μας έχουμε ένα ρόλο σε αυτό το παγκόσμιο σκηνικό με κοινό στόχο να παραμείνουμε ασφαλείς σήμερα και να είμαστε ελεύθεροι αύριο. Αναπόφευκτα, κάποιοι -όχι λίγοι- θα εμπλακούν κάπως περισσότερο, γιατί θα νοσήσουν από COVID-19.

Τι σημαίνει όμως ‘έχω COVID-19’;

Ένα άτομο οποιασδήποτε ηλικίας που σήμερα παρουσιάζεται με δέκατα ή πυρετό, ξηρό λαιμό, βήχα, δυσκολία στην αναπνοή, άλλα συμπτώματα κρυολογήματος ή γρίπης, πόνους στους μυς, αίσθημα κόπωσης, διάρροια ή εμετό, ή και άλλα λιγότερο τυπικά συμπτώματα, ΝΑΙ, μπορεί να νοσεί από COVID-19. Διότι πρόκειται για μια υπαρκτή ακόμη πανδημία, από ένα στέλεχος κορωνοϊού που δεν το γνωρίζαμε, και το κατανοούμε στις ημέρες που διανύουμε εν μέσω μιας ιστορικής πανδημίας που ακόμη εξελίσσεται. Μπορεί όμως να έχει και κάποια άλλη ίωση, ή άλλη πάθηση.

Ο μόνος τρόπος για να αποδειχθεί αν υπάρχει λοίμωξη από SARS-Co2 είναι το τεστ ανίχνευσης του ιού (RT-PCT) σε δείγμα υλικού που παίρνουμε από το ανώτερο αναπνευστικό (π.χ. ρινική κοιλότητα). Αξιόπιστα τεστ διατίθενται σήμερα σε πολλά εργαστήρια, και έχουν πολύ καλή απόδοση στο να ανιχνεύουν τον ιό σε αυτούς που τον έχουν όπως επίσης και να δίνουν αρνητικό αποτέλεσμα σε αυτούς που δεν τον έχουν. Τα τεστ αντισωμάτων είναι άλλο είδος διαγνωστικού τεστ, και έχουν τη θέση τους για την ανίχνευση λοίμωξης που εξελίσσεται τώρα ή συνέβη στο παρελθόν. Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να πούμε ότι η επιλογή και εφαρμογή των εργαστηριακών μεθόδων πρέπει να γίνεται με την καθοδήγηση των ειδικών και όχι με την αυθαίρετη πρωτοβουλία των ατόμων που καταλήγει σε άσκοπη κινδυνολογία και αδικαιολόγητες σπατάλες.

Τι σημαίνει αυτό για μένα και για τους άλλους;

Εάν κάποιος νοσεί από COVID 19, ή είναι θετικός για τον ιό, σίγουρα δεν έχει κανενός είδους στίγμα και μομφή, γιατί πολύ απλά έχει ‘κολλήσει’ έναν ιό που κυκλοφορεί στην ανθρωπότητα, και μεταδίδεται όπως η γρίπη, αλλά πενήντα φορές πιο εύκολα. Όσο ‘κακός’ είναι κάποιος που έχει γρίπη, άλλο τόσο είναι και αυτός που έχει κορωνοϊό.

Ωστόσο, είναι πιο επικίνδυνος, γιατί η COVID-19 χαρακτηρίζεται από μεγάλη μεταδοτικότητα, αφού έχει υπολογιστεί ότι κάθε ένας που νοσεί, μολύνει κατά μέσο όρο 3 άτομα του περιβάλλοντός του. Από τα άτομα που θα κολλήσουν, 80% θα περάσουν τη νόσο ήπια ή και χωρίς συμπτώματα, 20% θα χρειαστεί να πάνε στο νοσοκομείο και 5% -10% θα χρειαστούν εντατική θεραπεία ή και διασωλήνωση. Τελικά, για κάθε εκατό άτομα που νοσούν, τα 3 μπορεί να έχουν μοιραία κατάληξη. Η βαριά μορφή της νόσου, οφείλεται όχι μόνο στην τοξικότητα αυτού του ‘καινούριου΄ ιού, αλλά και στην καταρρακτώδη απάντηση του ανοσολογικού συστήματος του ασθενή, που μαζί οδηγούν σε κατάρρευση της λειτουργίας των οργάνων, ξεκινώντας συχνά από το αναπνευστικό σύστημα. Τα ποσοστά αυτά αλλάζουν, εις βάρος των ασθενών, για τους μεγαλύτερους πάνω από τα 60 έτη ασθενείς, καθώς και για εκείνους που πάσχουν από χρόνια νοσήματα όπως σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, καρδιοπάθειες και πνευμονοπάθειες. Εάν η ασθένεια πρόκειται να εξελιχθεί στη βαριά μορφή, αυτό τυπικά συμβαίνει περίπου 5-6 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, με μια ραγδαία επιδείνωση που οδηγεί τον ασθενή άμεσα στο νοσοκομείο, με αυξημένη πιθανότητα να χρειαστεί διασωλήνωση περίπου την 10η ημέρα.

Μήπως τελικά πρόκειται για μια απλή ίωση;

H μεγάλη πλειονότητα των ατόμων που θα ‘κολλήσουν’, θα έχει μια ομαλή πορεία και ανάρρωση. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση αυτό δε σημαίνει ότι ένα άτομο ‘χαμηλού κινδύνου’ μπορεί να παραμένει ‘χαλαρό’ ως προς τη φροντίδα του εαυτού του και τα μέτρα ασφαλείας. Πρώτον, γιατί από τους ασθενείς που νόσησαν βαριά, ένα μεγάλο μέρος ήταν ασθενείς που δεν ανήκαν στις ομάδες ‘υψηλού κινδύνου’. Δεύτερον, γιατί αυτός ο ιός ακόμη μελετάται για τις μακροπρόθεσμες επιπλοκές που μπορεί να υπάρχουν. Τρίτον, γιατί μετατρέπεται σε δεξαμενή του ιού, με δυνατότητα να μολύνει άλλους τρεις συνανθρώπους του κατά μέσο όρο, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως.

Μια μας λένε έτσι, μια μας λένε αλλιώς, για μάσκες, σχολεία, κλπ σαν να μην ξέρουν τι είναι το σωστό; Είναι υπερβολικά τα μέτρα προφύλαξης;

Κάτι που γνωρίζουμε γι’ αυτόν τον ιό είναι ότι παραμένει ως και για 9 ημέρες ζωντανός πάνω στις μεταλλικές, πλαστικές και γυάλινες επιφάνειες, αλλά αδρανοποιείται μέσα σε ένα λεπτό αν εφαρμοστεί στην επιφάνεια ειδικό διάλυμα (πχ αιθανόλη 62–71%, υπεροξείδιο του υδρογόνου 0.5% ή υπερχλωρικό νάτριο 0.1[MC1] % ). Επομένως τα κατάλληλα αντισηπτικά είναι αποτελεσματικά και πρέπει να χρησιμοποιούνται.

Επίσης γνωρίζουμε ότι αν και έχει εξαιρετικά υψηλή μεταδοτικότητα, η απόσταση 1,5 μέτρο είναι αρκετή για να εμποδίσει τη μετάδοση από άτομο σε άτομο μέσω των σταγονιδίων που παράγονται από το αναπνευστικό. Επομένως η τήρηση των αποστάσεων είναι σημαντική, ακόμη και στους ανοικτούς χώρους.

Το κύριο μέσον με το οποίο ο ιός μεταφέρεται μεταξύ των ανθρώπων είναι το αερόλυμα που παράγεται με την ομιλία, το βήχα και το φτάρνισμα. Περιέχει σταγονίδια που φιλοξενούν τον ιό και θα τον μεταφέρουν στο άτομο που θα τα εισπνεύσει. Η χρήση της μάσκας προσώπου, και εφόσον αυτή πληροί τις προδιαγραφές  κατασκευής (χειρουργικού τύπου) και τοποθετείται σωστά, αποτρέπει  την ανταλλαγή αερολύματος μεταξύ των ατόμων. Επομένως η χρησιμότητά της είναι προφανής.

Τι να κάνω αν υποψιάζομαι ότι έχω COVID-19;

Σε κάθε περίπτωση υποψίας, μιλήστε με το γιατρό σας. Θα σας κατευθύνει αν πρέπει ή όχι να κάνετε το τεστ , αν πρέπει και πώς πρέπει να πάτε στο νοσοκομείο. Οι σταθμοί πρωτοβάθμιας περίθαλψης έχουν πολύ σημαντικό ρόλο στην αρχική αντιμετώπιση των κρουσμάτων και για την αποσυμφόρηση των κεντρικών μονάδων-νοσοκομείων από το συγχρωτισμό και συνωστισμό.

Μπορεί να έχω COVID-19 και να παραμείνω στο σπίτι;

Αν είστε κάτω από 60 ετών, έχετε ήπια συμπτώματα, πυρετό <38,5oC και δεν παρουσιάζετε αναπνευστική δυσχέρεια, το πιθανότερο είναι ότι ο γιατρός σας, με ή χωρίς θετικό τεστ ,θα σας συστήσει παραμονή στο σπίτι με περιορισμό για 14 ημέρες, για τους εξής λόγους:

Πρώτον, για να αναρρώσετε με ανάπαυση και καλή διατροφή-ενυδάτωση, όπως πρέπει να κάνουμε σε όλες τις ιώσεις. Τα άτομα που νοσούν ήπια, δεν κερδίζουν τίποτε με την επίσκεψη στο νοσοκομείο, αντίθετα κινδυνεύουν να ΄κολλήσουν΄ και κάτι άλλο. Στη φάση αυτή δεν υπάρχουν ειδικές θεραπείες που μπορείτε να λάβετε για να καταπολεμήσετε τον ιό, ούτε ειδικά εμβόλια.

Δεύτερον, για παρακολούθηση. Ναι μεν το 80% των ασθενών νοσεί ήπια και αναρρώνει ομαλά, αλλά αν υπάρξει επιδείνωση πρέπει να γίνει άμεσα αντιληπτή, γιατί το πλάνο θεραπείας ενδέχεται να αλλάξει.

Τρίτον, για να μην διασπείρετε τον ιό σε άλλα άτομα. Τα άτομα που έχουν συμπτώματα έχουν μεγαλύτερα ιϊκά φορτία και πυκνότερα αερολύματα. Η απομόνωση για 7-14 ημέρες έχει βασιστεί στο ότι τα αν και τα άτομα αποβάλλουν τον ιό για αρκετό καιρό μετά τη λοίμωξη, ο ιός είναι ζωντανός (άρα μπορεί να μεταδοθεί) τις πρώτες 1-2 εβδομάδες.

Μπορώ να κάνω κάτι για να «προετοιμαστώ» ώστε να το περάσω πιο ήπια ΑΝ κολλήσω;

Δεν υπάρχουν ειδικές οδηγίες για να περάσει κανείς τη λοίμωξη πιο ήπια. Αν υπήρχαν, τα πράγματα θα ήταν ευκολότερα για όλη την ανθρωπότητα.

Ωστόσο όπως αναφέρθηκε, ένα άτομο με καλή υγεία, κατά πάσα πιθανότητα θα νοσήσει ήπια ή και χωρίς συμπτώματα, κάτι σαν μια απλή ίωση. Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει άλλη μια φορά τη σημασία  του να παραμένουμε σε ένα βέλτιστο status υγείας, κυρίως με την πρόληψη των χρόνιων νοσημάτων.

Ποια στάση να υιοθετήσω στην καθημερινότητά μου;

Σε ένα περιβάλλον που κινείται και αλλάζει ταχύτατα, παραμένω ψύχραιμος και αντιλαμβάνομαι τις πραγματικές διαστάσεις της πραγματικότητας. Υιοθετώ υπεύθυνη συμπεριφορά για τον εαυτό μου και τους γύρω μου, και εμπιστεύομαι ειδική επιστημονική γνώμη και επίσημες πηγές ενημέρωσης του κοινού.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

1. Pascarella G et al.: 2020 The Association for the Publication of the Journal of Internal Medicine/Journal of Internal Medicine, 2020, 288; 192–206
2. Ahn DG et al: J. Microbiol. (2020), 30(3), 313–324
3. Cevik M et al: Clinical Microbiology and Infection 26 (2020) 842e847

Article_09/2020