BLOG |

Βούρτση Αθηνά, Ιατρός - Ακτινοδιαγνώστρια Μαστού*

Ο καρκίνος του μαστού παγκοσμίως αποτελεί την πιο συχνή κακοήθεια στις γυναίκες. H συχνότητα εμφάνισης συνεχώς αυξάνεται και, στην Ελλάδα, αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου σε γυναίκες ηλικίας 40-55 ετών. Υπολογίζεται ότι, στη χώρα μας, 6.000 γυναίκες ετησίως θα εμφανίσουν καρκίνο του μαστού και 1.500 γυναίκες θα χάσουν τη ζωή τους. Η έγκαιρη διάγνωση αποδεδειγμένα βελτιώνει την πρόγνωση, μειώνει τη θνησιμότητα, ενώ οι θεραπείες είναι ηπιότερες και η ασθενής επανέρχεται σύντομα στην κανονικότητά της.

Ο καρκίνος του μαστού συνήθως αναπτύσσεται μετά τα 40 έτη, ενώ η συχνότητα αυξάνει με την ηλικία. Εάν δεν υπάρχει βεβαρημένο κληρονομικό ιστορικό στην οικογένεια, αυτό δεν σημαίνει ότι η γυναίκα αυτή δεν διατρέχει κίνδυνο να την εμφανίσει. Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι οι σποραδικοί καρκίνοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 85%-90%, ενώ οι κληρονομούμενοι και οικογενείς αποτελούν μόλις το 10%-15% του συνόλου των καρκίνων του μαστού.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν ο όγκος είναι μικρού μεγέθους δεν συνοδεύεται από κλινικά συμπτώματα. Ο τακτικός προληπτικός έλεγχος με διαγνωστικές εξετάσεις είναι ο πλέον αξιόπιστος τρόπος για την ανίχνευση καρκίνου του μαστού σε αρχικό στάδιο.

Έχουμε αναπτυγμένη στην Ελλάδα τη νοοτροπία της πρόληψης;

Στη χώρα μας οι γυναίκες είναι σε αρκετά ικανοποιητικό βαθμό ενημερωμένες για τη φροντίδα και τη διατήρηση της υγείας των μαστών τους. Είναι εντυπωσιακό όταν βλέπουμε γυναίκες που ζουν σε απομακρυσμένα μέρη της χώρας μας να δίνουν προτεραιότητα και να φροντίζουν τον ετήσιο προληπτικό τους έλεγχο.

Καλοήθη ογκίδια στον μαστό

Παρότι τα περισσότερα ογκίδια που εμφανίζονται στον μαστό είναι καλοήθη, μερικές φορές αυτά δεν ξεχωρίζουν από έναν κακοήθη όγκο. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι, ενώ τα καλοήθη ογκίδια δεν αποτελούν απειλή για τη ζωή μας, ορισμένες καλοήθειες με την πάροδο του χρόνου ενδεχομένως να εξελιχθούν ή και να αυξήσουν τον κίνδυνο μιας γυναίκας να εμφανίσει καρκίνο του μαστού.
Συνεπώς, η οποιοδήποτε αλλαγή γίνει αντιληπτή από την ίδια τη γυναίκα, θα πρέπει να ελεγχθεί από ειδικό για να διαπιστωθεί εάν είναι καλοήθης ή κακοήθης όγκος και να δοθούν οι κατάλληλες οδηγίες για τη σωστή διαχείριση και παρακολούθηση.

Η σημασία της αυτοεξέτασης

Η αυτοεξέταση βοηθά να γνωρίζουμε τη φυσιολογική εμφάνιση και την αίσθηση των μαστών μας, και θα βοηθήσει να εντοπιστούν άμεσα τυχόν αλλαγές.
Τα σημεία και τα συμπτώματα που θα πρέπει να μας ανησυχήσουν είναι η παρουσία μιας ανώδυνης, σκληρής μάζας, η ερυθρότητα ή όψη φλούδας πορτοκαλιού στο δέρμα, η εισολκή του δέρματος ή της θηλής, η αυτόματη αιματηρά ή ορώδης έκκριση θηλής, η απότομη αύξηση ή μείωση του μεγέθους του μαστού και οι διογκωμένοι λεμφαδένες.
Αν και αυτά τα συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από διάφορες άλλες αιτίες, εκτός από τον καρκίνο του μαστού, θα πρέπει να επισκεφθούμε άμεσα έναν ειδικό ιατρό, ώστε να εντοπιστεί η αιτία.

Οι προληπτικές εξετάσεις που δεν πρέπει να αμελήσουμε

Η μαστογραφία είναι ακτινογραφία χαμηλής δόσης, η οποία αποτελεί το καταλληλότερο όπλο για τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο. Τα αποτελέσματα πολλών δεκαετιών έρευνας δείχνουν ότι οι γυναίκες που υποβάλλονται σε τακτική προληπτική μαστογραφία έχουν αυξημένες πιθανότητες, εάν εμφανίσουν κακοήθεια, να διαγνωστούν σε αρχόμενο στάδιο και να θεραπευτούν πλήρως. Τα τελευταία χρόνια, έχουμε στη διάθεσή μας έναν νεότερο τύπο μαστογραφίας, ο οποίος ονομάζεται «τομοσύνθεση μαστού» και προσφέρει ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια στη διάγνωση.
Η διεθνής ιατρική κοινότητα προτείνει η πρώτη μαστογραφία να γίνεται στην ηλικία των 35 ετών, η οποία μάλιστα χρησιμοποιείται σε μελλοντικές μαστογραφίες ως εξέταση αναφοράς. Από την ηλικία των 40 ετών και μετά, η γυναίκα θα πρέπει να επαναλαμβάνει τη μαστογραφία της μία φορά τον χρόνο. Η ετήσια αυτή επανάληψη της εξέτασης θα πρέπει, σύμφωνα με επιστημονικές συστάσεις, να γίνεται έως ότου η γυναίκα φτάσει το 72ο έτος της ηλικίας της. Μετά την ηλικία αυτή, ο έλεγχος του μαστού με μαστογραφία προτείνεται ανά διετία, ανάλογα με το ατομικό ιστορικό και το προσδόκιμο ζωής.
Εκτός από τη μαστογραφία, οι γυναίκες που έχουν πυκνούς μαστούς είναι απαραίτητο να συνδυάζουν τον έλεγχό τους με υπερηχογράφημα μαστών.
Σύμφωνα με μελέτες, οι γυναίκες με πυκνούς μαστούς έχουν επιπλέον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, εμφανίζουν συχνότερα πιο επιθετικούς όγκους, ενώ παράλληλα η εντόπιση του όγκου στη μαστογραφία είναι εξαιρετικά δύσκολη. Συνεπώς, η συμπληρωματική εξέταση με υπερηχογράφημα βοηθά σημαντικά στην έγκαιρη διάγνωση καρκίνου που, πολλές φορές, δεν είναι ορατός στη μαστογραφία σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς.

Τι γίνεται με τις γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό

Οι γυναίκες με βεβαρημένο κληρονομικό ιστορικό ή οικογενή προδιάθεση ανήκουν σε ομάδες υψηλής επικινδυνότητας και εντάσσονται σε προγράμματα εντατικού προληπτικού ελέγχου. Στις γυναίκες αυτές προτείνουμε τον αυξημένο έλεγχο, ο οποίος περιλαμβάνει:

• την αυτοεξέταση των μαστών από την ηλικία των 20 ετών
• την κλινική εξέταση μία ή δύο φορές τον χρόνο από την ηλικία των 25 ετών
• τον προληπτικό ετήσιο έλεγχο με μαγνητική μαστογραφία από την ηλικία των 25-35 ετών ή 10 έτη νωρίτερα από τη διάγνωση της νόσου σε συγγενικό πρόσωπο, και ετήσια μαστογραφία από την ηλικία των 30 ετών. Σε περίπτωση που η γυναίκα αδυνατεί να κάνει μαγνητική μαστογραφία, είναι απαραίτητο να ακολουθεί υπερηχογράφημα μαστών, το οποίο προτείνουμε να διενεργείται στο μεσοδιάστημα του εξαμήνου από τη μαστογραφία.

Να σημειωθεί ότι, τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότερο έδαφος κερδίζει ο έλεγχος των γυναικών αυτών με μαστογραφία διπλής αντιθέσεως, η οποία προσφέρει παρόμοια διαγνωστική ακρίβεια και ειδικότητα με αυτήν της μαγνητικής μαστογραφίας.

Θα ήθελα να επισημάνω στις γυναίκες να αποβάλουν τον φόβο που συχνά συμβάλλει στο να αναβάλουν τις προληπτικές τους εξετάσεις και να επωφελούνται από την εξέλιξη της επιστήμης, η οποία έχει καταφέρει ο καρκίνος του μαστού σήμερα να είναι μια νόσος ιάσιμη που αντιμετωπίζεται με επιτυχία.

* Η Δρ. Αθηνά Βούρτση είναι ιατρός - ακτινοδιαγνώστρια μαστού.
Ιδρυτική Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Απεικόνισης Μαστού.
Ευρωπαϊκή Σύνδεσμος και Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του DenseBreast-Info.org.

ΚαρκίνοςΜαστού_Βlog_6/2021