BLOG | Κατάθλιψη

Παναγιωτακοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

Ακούστε αυτό το άρθρο

Πολύ συχνά ακούμε, διαβάζουμε και χρησιμοποιούμε την λέξη "κατάθλιψη" στην καθημερινότητά μας. Άραγε γνωρίζουμε τι αντιπροσωπεύει η λέξη; Τις περισσότερες φορές, χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα σύνολο "άσχημων" συναισθημάτων, μια θλίψη μάλλον πιο έντονη απ' όσο έχουμε συνηθίσει ή αντέχουμε. Ωστόσο, συχνά, όταν η έννοια χρησιμοποιείται εκλαϊκευμένα, μάλλον δεν συνάδει και δεν ταυτίζεται απαραίτητα με την ψυχική κατάσταση που οι ειδικοί εννοούν.

Η "κατάθλιψη" είναι ένας κλινικός όρος, τον οποίο οι ειδικοί συνηθίζουν να χρησιμοποιούν προκειμένου να περιγράψουν ένα σύνολο και ένα συνδυασμό συμπτωμάτων.
Για να πούμε ότι κάποιος είναι σε κατάθλιψη ή βιώνει κατάθλιψη δεν αρκεί απλά να είναι στεναχωρημένος, ακόμα κι αν είναι στεναχωρημένος για πολύ καιρό. Η διάγνωση, όπως και σε κάθε άλλη σωματική ή ψυχολογική ανισορροπία, μπορεί να γίνει μόνο από τον ειδικό ψυχικής υγείας, ψυχίατρο ή κλινικό ψυχολόγο. Κι αυτό, διότι είναι πολύ σημαντικό να αποκλειστεί οποιοσδήποτε βιολογικός παράγοντας και να μπορέσει να αξιολογηθεί το άτομο και οι λειτουργίες του συνολικότερα.
Καλό θα ήταν, επομένως, να μη βιαζόμαστε να καταλήγουμε σε "διαγνώσεις" ή να τοποθετούμε ταμπέλες είτε στον εαυτό μας, είτε σε τρίτους. Είναι ανθρώπινο να θέλει κανείς να συγκεκριμενοποιήσει την εμπειρία του και να την "τακτοποιήσει" σε μια εννοιολογική ενότητα, ωστόσο τα βεβιασμένα συμπεράσματα σπάνια βοηθούν την κατάσταση.

Τα σημάδια

Παρόλα αυτά, η κατάθλιψη υπάρχει και απασχολεί μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Κάποια σημάδια που μπορούμε να παρατηρήσουμε, τα οποία συναντώνται συχνά στην κατάθλιψη, είναι όταν το αίσθημα θλίψης υπάρχει συνεχόμενα και σταθερά για αρκετό καιρό, με αποτέλεσμα τη δυσκολία συγκέντρωσης, την εξασθένηση της μνήμης, την απώλεια των ενδιαφερόντων μας, την έκπτωση της λειτουργικότητάς μας, και τη διαρκή και σταθερή ανάδυση ιδεών ενοχής, αυτομομφής, αναξιότητας ή και τιμωρίας.
Μόνο οι ειδικοί ψυχικής υγείας μπορούν να διαγνώσουν την κατάθλιψη, καθώς και το ποια μορφή της βιώνει ο καθένας, έπειτα από κλινική αξιολόγηση. Η διαδικασία αυτή συμβάλλει στην επιλογή της κατάλληλης παρέμβασης, η οποία συνήθως αποτελεί ένα συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας.

Ο ρόλος του κοντινού περιβάλλοντος

Συχνά οι άνθρωποι που βρίσκονται σε κατάθλιψη, αρνούνται να κάνουν οτιδήποτε μπορεί να προτείνεται από το περιβάλλον τους, ακόμα κι αν είναι προς όφελός τους. Αυτό συνάδει με τη συμπτωματολογία, κι έτσι θα πρέπει να το αντιλαμβανόμαστε: Ο άνθρωπος που πάσχει δεν αρνείται τη βοήθεια, την αλλαγή ή την επίσκεψη στον γιατρό από καπρίτσιο, επειδή βολεύεται ή δεν θέλει να νιώσει καλύτερα. Την αρνείται επειδή δεν μπορεί να την αποδεχτεί. Αυτό αποτελεί το πλέον σημαντικό στοιχείο και πρέπει να το λαμβάνουμε υπ' όψιν μας όταν σχετιζόμαστε και επικοινωνούμε με ανθρώπους που παλεύουν με την κατάθλιψη.
Δεν έχει ιδιαίτερο νόημα κανείς να πιέζει, να κρίνει ή και να απειλεί τον άνθρωπο που πάσχει, προκειμένου να αλλάξει, να επισκεφθεί έναν ειδικό ή και να κάνει οτιδήποτε. Αυτή η πρακτική συνήθως δεν αποδίδει. Τέτοιες συμπεριφορές καταλήγουν να έχουν το αντίθετο από το θεμιτό αποτέλεσμα, ενισχύουν το καταθλιπτικό αίσθημα, τη μοναξιά, αλλά και τις αρνητικές σκέψεις στους ανθρώπους που πάσχουν.

Η επίδραση της πανδημίας

Σ' αυτό το σημείο, πρέπει να αναφερθεί ότι οι άνθρωποι επηρεαζόμαστε από τις κοινωνικές συνθήκες στις οποίες ζούμε. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να λαμβάνουμε υπ' όψιν μας ότι, όταν βιώνουμε συνθήκες που φέρνουν δυσκολίες και μεγάλη ανασφάλεια, όπως η παρούσα συνθήκη που βιώνει η ανθρωπότητα λόγω της πανδημίας του covid-19, η διάθεση και η συνολικότερη ισορροπία μας κλονίζονται.
Σε μια τέτοια δύσκολη περίοδο, δημιουργούνται ψυχοπιεστικές συνθήκες και παράγοντες που είτε εντείνουν μια ήδη υφιστάμενη δυσκολία, είτε είναι ικανές να πυροδοτήσουν την εμφάνιση συμπτωμάτων.

Αν υπάρχουν άτομα στο περιβάλλον μας που αντιμετωπίζουν τέτοιες δυσκολίες, καλό είναι να στεκόμαστε δίπλα τους με κατανόηση. Να τους ενθαρρύνουμε να μοιράζονται μαζί μας τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, στα οποία θα δείχνουμε ενσυναίσθηση, προτρέποντάς τους, όσο πιο ήρεμα και ευγενικά μπορούμε, να πάρουν τη βοήθεια που χρειάζονται.
Τέλος, μπορούμε και εμείς, ως οικογένεια ή φίλοι, να συμβουλευτούμε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας, με τη βοήθεια του οποίου θα μπορέσουμε να επεξεργαστούμε τις σκέψεις και τα συναισθήματα που μας προκαλεί η κατάθλιψη του οικείου μας προσώπου. Με αυτόν τον τρόπο, θα έχουμε μια καθοδήγηση, ώστε να σταθούμε όσο πιο βοηθητικά και αποτελεσματικά μπορούμε δίπλα στον δικό μας άνθρωπο που πάσχει.

Βιβλιογραφία 

- Εγχειρίδιο Κλινικής Ψυχοπαθολογίας, Παναγιώτης Ουλής, ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις
- Η διάσωση του φυσιολογικού DSM-5 το δριμύ κατηγορώ ενός ψυχίατρου, Allen Frances, εκδόσεις ΤΡΑΥΛΟΣ
- Ένας τρόπος να υπάρχουμε, Carl R. Rogers, εκδόσεις ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ

LAD/CORP_SITE_BLOG/05-2021