BLOG | Στυτική Δυσλειτουργία

Γεωργακής Σταμάτιος, Ουρολόγος- Ανδρολόγος

Με τον όρο στυτική δυσλειτουργία καλούμε την αδυναμία επίτευξης στύσης ή την αποτυχία διατήρησής της κατά τη διάρκεια της επαφής, έτσι ώστε αυτή να ολοκληρωθεί επιτυχημένα. Φαίνεται πως υπάρχει μια συνεχής αύξηση στα ποσοστά των ανδρών που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα αυτό, τολμώντας να αποδώσουμε την αύξηση αυτή στην αλλαγή τρόπου ζωής –ειδικά στο δυτικό κόσμο-όσο και στο συνεχώς αυξανόμενο καθημερινό stress.

Η διάγνωση της στυτικής δυσλειτουργίας περιλαμβάνει αφενός το γενικό τμήμα μιας οποιασδήποτε ιατρικής εξέτασης (δηλαδή τη λήψη ιστορικού και την κλινική εξέταση) όσο και πιο εξειδικευμένες εξετάσεις.

Ο ιατρός, λοιπόν, θα ξεκινήσει παίρνοντας αναλυτικό ιστορικό, τόσο γενικό, όσο και σεξουαλικό. Το γενικό ιστορικό θα μας δώσει πληροφορίες για πιθανά άλλα προβλήματα υγείας, φαρμακευτικές αγωγές, προηγηθείσες χειρουργικές επεμβάσεις (ειδικά στην περιοχή της πυέλου), ψυχολογικά/ψυχιατρικά προβλήματα, χρήση αλκοόλ, καπνού ή ουσιών. Tο σεξουαλικό ιστορικό θα μας δώσει λεπτομέρειες και περιγραφή του προβλήματος, πόσο καιρό συμβαίνει, άλλες πιθανές σεξουαλικές δυσλειτουργίες όπως π.χ. πρόωρη εκσπερμάτιση ή έλλειψη επιθυμίας, πιθανά προβλήματα της συντρόφου (ξηρότητα κόλπου, μειωμένη επιθυμία) ή αν επηρεάζεται από παράγοντες όπως ο τόπος ή συγκεκριμένος σύντροφος ².

Η κλινική εξέταση αφορά τόσο τα γεννητικά όργανα για τυχόν βλάβες του πέους (π.χ. κάμψη, φίμωση) ή των όρχεων (υπογοναδισμός), όσο και των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου. Πολλές φορές, ίσως ο συνδυασμός ενός καλού ιστορικού και μιας προσεκτικής κλινικής εξέτασης να θέσει τη διάγνωση και να μη χρειαστούν περαιτέρω εξετάσεις. Για παράδειγμα, σε ένα νέο άνδρα στην τέταρτη δεκαετία της ζωής του, χωρίς άλλα προβλήματα υγείας και ελεύθερο ιστορικό, που μας αναφέρει αιφνίδια έναρξη στυτικής δυσλειτουργίας μετά από δυσάρεστο γεγονός, η ύπαρξη ενός οργανικού προβλήματος αποκλείεται αυτόματα και δε θα χρειαστεί περαιτέρω έλεγχος.

Τι περιλαμβάνει ο πλήρης έλεγχος για τη στυτική δυσλειτουργία

Κατόπιν ο γιατρός θα αποφασίσει σε ποιες από τις περαιτέρω διαγνωστικές εξετάσεις θα υποβληθεί ο ασθενής. Ξεκινώντας από τον εργαστηριακό έλεγχο, τις περισσότερες φορές (αν όχι πάντα), παραπέμπουμε τον ασθενή σε αιματολογικό και βιοχημικό έλεγχο που περιλαμβάνει σάκχαρο, χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, ουρία, κρεατινίνη, τρανσαμινάσες, γενική και καλλιέργεια ούρων και PSA. Με τις παραπάνω εξετάσεις ελέγχουμε πιθανό αγγειακό πρόβλημα (λιπιδαιμικό προφίλ), νεφρική και ηπατική λειτουργία για τον αποκλεισμό της νεφρικής και ηπατικής ανεπάρκειας αντίστοιχα ως αιτία της νόσου και τέλος έχουμε και μια αδρή εικόνα της κατάστασης του ουροποιητικού συστήματος.

Επίσης, τις περισσότερες φορές ζητάμε ο αιματολογικός έλεγχος να περιλαμβάνει και ορμονολογικές εξετάσεις, οι οποίες είναι η τεστοστερόνη και η προλακτίνη. Σε παθολογικές τιμές των τελευταίων ζητάμε περαιτέρω και τη μέτρηση των FSH και LH για τυχόν ορχικές ή κεντρικές βλάβες.

Τέλος, σε περιπτώσεις γνωστού ιστορικού ή επί υποψίας λόγω κλινικών ενδείξεων μπορούμε να ζητήσουμε και εξετάσεις για τη λειτουργία του θυρεοειδούς ή/και των επινεφριδίων, παθολογικές τιμές των οποίων θα απαιτήσουν αφενός την επίσκεψη σε ενδοκρινολόγο, αφετέρου θα αποκαλύψουν ενδοκρινολογικές βλάβες ως αίτιο της στυτικής δυσλειτουργίας ³.

Τα αποτελέσματα των παραπάνω εξετάσεων σε συνδυασμό με το ιστορικό και την κλινική εξέταση μπορεί να αποκαλύψουν την ανάγκη μιας επίσκεψης σε καρδιολόγο. Αυτή θα γίνει κυρίως για τον αποκλεισμό μιας πιθανής στεφανιαίας νόσου.

Γενικά, οι ασθενείς με στυτική δυσλειτουργία κατατάσσονται σε τρείς ομάδες κινδύνου ανάλογα με το καρδιολογικό ιστορικό και την κλινική τους εικόνα1. Στους ασθενείς που ανήκουν στο υψηλό και μεσαίο γκρουπ επικινδυνότητας απαιτείται οπωσδήποτε καρδιολογική εκτίμηση. Εκτός από τη διαγνωστική προσέγγιση, η καρδιολογική εκτίμηση θα μας δώσει πληροφορίες για την ανάγκη πιθανής μελλοντικής θεραπείας και ποια θα μπορούσε να είναι η πιο ασφαλής για αυτόν.

Επίσης, τα αποτελέσματα των εξετάσεων ούρων και PSA και πάλι σε συνδυασμό με πληροφορίες από το ιστορικό και την κλινική εξέταση, μπορεί να αποκαλύψουν την ανάγκη μιας περαιτέρω διερεύνησης του προστάτη με υπερηχογράφημα ή άλλες εξετάσεις.

Περνώντας στις πιο εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις, πολύ βασική είναι η καταγραφή των νυκτερινών στύσεων. Αυτή γίνεται με τη βοήθεια μιας συσκευής που ονομάζεται Rigiscan^ΤΜ και η οποία προσαρμόζεται στο πέος του ασθενούς για τουλάχιστον δύο νύχτες στο σπίτι του. Η συσκευή θα καταγράψει πιθανές στύσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου, καθώς και την ποιότητα και τη διάρκεια τους, καθιστώντας το ένα πολύτιμο εργαλείο στο διαχωρισμό της οργανικής στυτικής δυσλειτουργίας από αυτήν ψυχογενούς αιτιολογίας. Η καταγραφή θα μεταφερθεί στον υπολογιστή του ιατρού και μέσω προγράμματος θα γίνει ανάλυση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων. Πρέπει να καταγραφεί τουλάχιστον ένα επεισόδιο σκληρότητας 60% στην άκρη του πέους, διάρκειας πάνω από δέκα λεπτά για να αποκλειστεί η στυτική δυσλειτουργία οργανικής αιτιολογίας.

Για να γίνει κατανοητή η λογική της εξέτασης, θα μπορούσαμε να την αντιστοιχήσουμε με το holter ρυθμού ή πιέσεως, όπου και πάλι ο ασθενής φορά στο σπίτι του μια ιατρική συσκευή με σκοπό να είναι πιο αντικειμενική η εξέταση σε οικείο περιβάλλον και σε διάρκεια 24ώρου, με τη διαφορά ότι το Rigiscan^TM τοποθετείται μόνο τη νύχτα¹.

Εξέταση των αγγείων του πέους

Μια άλλη κατηγορία διαγνωστικής διερεύνησης είναι η εξέταση των αγγείων του πέους. Αυτή περιλαμβάνει:

1. την απλή χορήγηση ενδοπεϊκών ενέσεων με παρατήρηση του αποτελέσματος, δηλαδή την εξέταση ανταπόκρισης (αν θα προκληθεί στύση) στις θεραπευτικές αγγειοδραστικές ουσίες, κάτι όμως που δε μας δίνει πληροφορίες για την κατάσταση των αγγείων.
2. το triplex πεϊκών αγγείων που δίνει καλύτερη εικόνα των αρτηριών και αν μάλιστα τα αποτελέσματά του είναι φυσιολογικά, δεν απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση.
3. τη σηραγγογραφία που γίνεται σε περίπτωση παθολογικού triplex και είναι η έγχυση σκιαγραφικής ουσίας στα αγγεία του πέους (είναι δηλαδή μια αγγειογραφία) και η μελέτη τους. Παρ’ όλα αυτά η σηραγγογραφία δεν εφαρμόζεται αν ο ασθενής δεν είναι υποψήφιος να υποβληθεί σε διορθωτική επέμβαση των αγγείων του πέους¹.

Τι είναι το triplex πεϊκών αρτηριών;

Το triplex πεϊκών αρτηριών αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη από όλες τις διαγνωστικές εξετάσεις της στυτικής δυσλειτουργίας.

Η εξέταση αυτή όπως προαναφέρθηκε, γίνεται για τον έλεγχο της κατάστασης των αγγείων. Άρα, οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο ή αυτοί που είναι σε υψηλό κίνδυνο για ανάπτυξή της (όπως ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, υπερλιπιδαιμία, υπερτασικοί), έχουν ένδειξη να υποβληθούν στην εν λόγω εξέταση. Στην περίπτωση αυτή, ο ιατρός θα προκαλέσει στύση με την ενδοπεϊκή ένεση αγγειοδραστικής ουσίας στο ιατρείο και με τη βοήθεια έγχρωμου υπερήχου θα εξετάσει τις αρτηρίες και τις φλέβες, αν δηλαδή κυκλοφορεί επαρκής ποσότητα αίματος σε αυτές, αν διαφεύγει προς τις φλέβες περισσότερη ποσότητα απ’ όσο θα έπρεπε, το εύρος κάποιων αγγείων και άλλες σημαντικές πληροφορίες². Η διαδικασία αυτή διαρκεί περίπου 45 λεπτά.

Σε περιπτώσεις υποψίας νευρολογικού προβλήματος, όπως στο πλαίσιο κάκωσης των νεύρων της περιοχής (π.χ. από ατύχημα ή προηγηθείσες χειρουργικές επεμβάσεις στην πύελο), απαιτείται νευρολογική εκτίμηση, η οποία περιλαμβάνει την απλή εκτίμηση των αντανακλαστικών της περιοχής (βολβοσηραγγώδους, του κρεμαστήρα και άλλα- αυτά τις περισσότερες φορές εξετάζονται από τον ουρολόγο στο πλαίσιο της κλινικής εξέτασης). Σε περίπτωση που υπάρξουν παθολογικά ευρήματα στα παραπάνω, απαιτείται πιο εξειδικευμένος νευρολογικός έλεγχος για τη διαφορική διάγνωση βλάβης του κεντρικού ή περιφερικού νευρικού συστήματος³.

Τέλος, σε περίπτωση υπόνοιας ψυχογενούς αιτιολογίας στυτικής δυσλειτουργίας, απαιτείται εξειδικευμένη εξέταση από ψυχολόγο ή ψυχίατρο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. EAU Guidelines 2014 Guidelines on male sexual dysfunction; erectile dysfunction and premature ejaculation
2. ΙΜΟΠ https://www.imop.gr/sex/stytikh-dysleitourgia#pos ginetai i diagnosi
3. Μιχαήλ Μελέκος Σύγχρονη ουρολογία Εκδόσεις Πασχαλίδη